Ακρωτήρι Σαντορίνης

15 χιλιόμετρα από τα Φηρά, στο Νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, το Ακρωτήρι, αυτό το  μικρό χωριό των 450 κατοίκων έγινε διάσημο χάρη στο σημαντικότατο Μινωικό οικισμό που αποκαλύφθηκε από τις ανασκαφές που ξεκίνησε το 1967 ο καθηγητής Σπ. Μαρινάτος και συνεχίζει μέχρι σήμερα ο καθηγητής Χρ. Ντούμας.
Διοικητικά, ανήκει στο Τοπικό διαμέρισμα Ακρωτηρίου του Δήμου Θήρας. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους αποτελούσε ένα από τα
καστέλια του νησιού.
Είναι μια μικρή κοινότητα κτισμένη γύρω από τα τείχη του βενετσιάνικου κάστρου. Ακόμη και σήμερα - προστατευμένη στα ταλαιπωρημένα από τα χρόνια τείχη – η μικρή καστροπολιτεία μοιάζει να ζει στους δικούς της ρυθμούς.
Το Ακρωτήρι της Σαντορίνης επίσης είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Αιγαίου στα προϊστορικά χρόνια. Οι πρώτες εγκαταστάσεις χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή (τουλάχιστον από την 4η χιλιετία π.Χ.).
Θαμμένη κάτω από τόννους ηφαιστειακής στάχτης, αυτή η προιστορική θέση έμεινε σχεδόν ανέπαφη και οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν ένα οικισμό που έσφυζε από ζωή και δραστηριότητα από την 3η χιλιετία π.Χ.  Η πιο σημαντική ανακάλυψη ήταν αυτή της Μινωικής περιόδου της πόλης, που εξαφανίστηκε κάτω από το ηφαιστειακό υλικό της μεγάλης έκρηξης του 1500 π.Χ.
Κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.) υπήρχε οικισμός στο Ακρωτήρι. Κατά τη Μέση και την Πρώιμη Ύστερη Εποχή του Χαλκού (20ος-17ος αιώνας π.Χ.) ο οικισμός αυτός επεκτάθηκε και αναδείχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα και λιμάνια του Αιγαίου.
Η μεγάλη του έκταση (περίπου 200 στρέμματα), η άριστη πολεοδομική του οργάνωση, το αποχετευτικό του δίκτυο, τα περίτεχνα πολυώροφα κτίριά του με τον έξοχο τοιχογραφικό διάκοσμο, την πλούσια επίπλωση και οικοσκευή μαρτυρούν τη μεγάλη του ανάπτυξη.
Τα ποικίλα εισηγμένα προϊόντα που βρέθηκαν μέσα στα κτίρια δείχνουν πόσο ευρύ ήταν το πλέγμα των εξωτερικών σχέσεων του Ακρωτηρίου. Διατηρούσε στενές σχέσεις με τη Μινωική Κρήτη αλλά βρισκόταν σε επικοινωνία και με την Ηπειρωτική Ελλάδα, τη Δωδεκάνησο, την Κύπρο, τη Συρία και την Αίγυπτο.
Η ζωή στην πόλη τελείωσε απότομα το τελευταίο τέταρτο του 17ου π.Χ. αιώνα, όταν οι κάτοικοί της αποφάσισαν να την εγκαταλείψουν εξαιτίας ισχυρών σεισμών. Η έκρηξη του ηφαιστείου ακολούθησε. Τα ηφαιστειακά υλικά που κάλυψαν την πόλη και ολόκληρο το νησί προστάτευσαν ως σήμερα τα κτίρια και το περιεχόμενό τους, όπως έγινε και στην Πομπηία.
Στοιχεία για την κατοίκηση του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης κατά την προϊστορική εποχή άρχισαν να έρχονται στο φως από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα. Οι συστηματικές όμως ανασκαφές άρχισαν εκεί το 1967 από τον καθηγητή Σπυρίδωνα Μαρινάτο υπό την αιγίδα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας. Ο Μαρινάτος αποφάσισε να ανασκάψει στο Ακρωτήρι ελπίζοντας ότι θα επαληθεύσει μια παλιά του θεωρία που είχε δημοσιεύσει από τη δεκαετία του '30, ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης προκάλεσε την κατάρρευση του πολιτισμού της Μινωικής Κρήτης. Μετά το θάνατο του Μαρινάτου, στα 1974, η ανασκαφή συνεχίζεται υπό την διεύθυνση του καθηγητή Χρίστου Ντούμα.
Επάνω στα αποκαλυπτόμενα μνημεία δεν γίνονται επεμβάσεις, παρά μόνον όσες απαιτούνται για τη στερέωσή τους και για τη διάσωση των ποικίλων μαρτυριών, της καταστροφής συμπεριλαμβανομένης.
Ο αρχαιολογικός χώρος δεν είναι επισκέψιμος λόγω των εργασιών συντήρισης του στεγάστρου, τα περισσότερα όμως ευρήματα, κυρίως οι τοιχογραφίες έχουν μεταφερθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα και στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο στα Φηρά.
Εκτός από τον προιστορικό οικισμό που χρειάζεται και αξίζει περισσότερες από μια επισκέψεις, ενδιαφέρον παρουσιάζει το Ενετικό κάστρο και οι εκκλησίες της Αγίας Τριάδας και της Υπαπαντής.
Ένας ασφαλτωμένος δρόμος 3 χιλιομέτρων, οδηγεί στο ακρωτήριο, στο δυτικότερο άκρο του νησιού. Η θέα από εκεί είναι θαυμάσια και αξίζει να δει κανείς τον φάρο.
Λίγα ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια διατίθενται στο Ακρωτήρι. Τα περισσότερα είναι ανοιχτά μόνο το καλοκαίρι, από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Για φαγητό υπάρχουν λίγες ταβέρνες και καφενεία.
Τέσσερα πανηγύρια γίνονται στο Ακρωτήρι στη διάρκεια του χρόνου: τα δύο απ΄ αυτά τον Μάιο (12 και 29) και τα υπόλοιπα - τα πιο σημαντικά - στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) και στις 15 Αυγούστου (Κοίμηση της Θεοτόκου).
Το χωριό συνδέεται με τα Φηρά με λεωφορείο, που αναχωρεί κάθε ώρα το καλοκαίρι, από τις 9 π.μ. έως τις 8 μ.μ. Επίσης μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει ταξί, ιδιωτικά και ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα και μοτοσυκλέτα.
Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος και αρκετά καλός, μέχρι την Κόκκινη παραλία. Πρόκειται για ένα τοπίο μοναδικό στον κόσμο. Τεράστιοι κόκκινοι βράχοι και κοκκινωπά βότσαλά συνθέτουν ένα ανεπανάληπτο σκηνικό. Η Κόκκινη παραλία είναι ιδιαίτερα οργανωμένη και έχει παγκόσμια φήμη καθώς πρόκειται για ένα ξεχωριστό φυσικό φαινόμενο.Από το μικρό λιμάνι του Ακρωτηρίου, μπορείτε να πάτε με καραβάκι στην Κόκκινη και την Λευκή Παραλία, όπως και στα νησάκια του ηφαιστείου, την Παλαιά και την Νέα Καμμένη.